Andere resultaten door anders te denken

Toelichting

Vooraf

De cursisten wordt vooraf gevraagd om een drietal thema's te onderzoeken die later in de training worden uitgewerkt.

  1. Definieer een casus (een probleem of thema) die zich kenmerkt door:
    • er bestaat de persoonlijke wens om er iets aan te veranderen 
    • het thema heeft enige impact
    • het thema is complex van aard, er is geen voor de hand liggende oplossing en het kan niet met een ja/nee beantwoord worden
    • de inbrenger is direct betrokkenheid bij het probleem
    • de inbrenger heeft zelf de mogelijkheid om het probleem ook daadwerkelijk te beïnvloeden (het is binnen zijn invloedssfeer)
  2. Definieer een goed idee van jezelf of van jouw afdeling dat nieuw en interessant is en waarvan je weet dat de acceptatie en introductie veel inspanning zullen vergen alvorens het omarmd te krijgen.
  3. Beschrijf een beleids- of visieconflict in jouw werkomgeving. Dit kan spelen tussen twee afdelingen, tussen hiërarchische lagen of tussen collega's en het kan gericht zijn op de lange termijn strategie, de manier van werken, het gebruik van protocollen of bijvoorbeeld de keuze van instrumenten / software.

Het programma

 

Dag 1: leren begrijpen van breinprocessen en de rol van mentale modellen

Dag 2: herkennen van mentale modellen en hun impact

Dag 3: veranderen van mentale modellen

 

Dag 1, dagdeel 1: Introductie in breinprocessen

  1. Leerprocessen: Het brein is een dynamisch orgaan dat de mogelijkheid heeft om te leren van interne en externe processen. Gedurende dit onderdeel worden de basisfuncties geïntroduceerd die betrokken zijn bij leerprocessen. De deelnemers zullen leren wat leren nu precies is op breinniveau en onder welke condities deze leerprocessen plaatsvinden.
  2. Waarneming: Het brein heeft verschillende waarnemingsprocessen en twee daarvan zijn erg belangrijk. Het begrijpen van deze waarnemingsprocessen wordt uitgelegd en vooral de impact op de constructie van wat wij "werkelijkheid" noemen.  De deelnemer zal hier leren begrijpen hoe de werkelijkheidsconstructie werkt en waarom iedereen noodgedwongen de werkelijkheid op zijn eigen manier waarneemt.
  3. Groepsdenken en groepsgedrag: Dankzij de zogenaamde Spiegelsystemen zijn de hersenen van mensen aan elkaar gekoppeld (zie hiervoor ook themabrief 12). Spiegelsystemen geven mensen de kans elkaar te begrijpen, en aan te voelen, van elkaar te leren en samen te werken. Ze vormen de fysieke basis voor empathie. Spiegelprocessen kunnen ook leiden tot groepsdruk en tot de beperking van handelen.

Dag 1, dagdeel 2: Mentale modellen en hun rol in het begrijpen van de wereld

  • In dit dagdeel wordt aan de hand van de oefening Action Researching gedemonstreerd hoe vergaand en zonder dat we het beseffen, onze mentale modellen invloed hebben op onze waarneming.
  • Voorafgaand aan de oefening worden de basis Communicatievaardigheden geoefend voor twee doeleinden, enerzijds om de oefening te kunnen doen, anderzijds om de deelnemers bewust te maken welke communicatie behulpzaam is in het vinden van mentale modellen en welke communicatie dit proces verstoord.
  • Vervolgens wordt er een ronde gedaan op basis van een echte case van één van de deelnemers uit de groep. Action Researching bestaat er in het kort uit dat er eerst een probleemstelling wordt gekozen, vervolgens wordt deze geïntroduceerd door de probleemhouder en gaan de andere leden van de groep een probleemstelling in hun eigen woorden geven. Hiervoor mogen ze allen enige vragen stellen aan de probleeminbrenger. Deze probleemdefinities vormen het uitgangspunt voor verdere analyses van de mentale modellen die achter de definities zitten. De methodiek van Action Researching staat beschreven in themabrief 9.

Dag 2, dagdeel 3: De verbinding tussen probleem en oplossing

De ervaringen uit de oefening Action Researching worden gebruikt om de relatie tussen probleemdefinitie en het zien van mogelijke oplossingen te demonstreren. Elke probleemdefinitie creëert én vernietigt mogelijke oplossingen. Het probleem en de oplossing zijn twee zijdes van dezelfde medaille, ze vormen een onlosmakelijke eenheid. Door de probleemdefinitie te veranderen, verandert ook het totale referentiekader en komen nieuwe oplossingen binnen handbereik.

Dag 2, dagdeel 4: Het herkennen van mentale modellen

Introductie van een Aanname Dialoog, een gestructureerde onderzoeksmethode om mentale modellen te ontdekken welke gekoppeld zijn aan een probleemdefinitie. Zodra we mentale modellen kunnen herkennen, zien we ze overal. In dit deel zullen we ingaan op de dominante modellen die verstopt zitten in de casuïstiek die is verzameld door de deelnemers voorafgaand aan de training. We zullen onderzoeken welke modellen in de eigen case en in het meegebracht beleidsvraagstuk zitten.

Dag 3, dagdeel 5: het veranderen van mentale modellen bij anderen

Weten is een, veranderen is wat anders. Het is mogelijk om anderen met behulp van de Aanname Dialoog te helpen hun mentale modellen te veranderen. Hier wordt ingaan op zowel coaching als het beïnvloeden van elkaar. Bij coachen leer je de ander te reflecteren op zijn eigen denken, bij beïnvloeden richt je je op de vraag hoe je beetje bij beetje de mentale modellen van anderen in een bepaalde richting kunt

Dag 3, dagdeel 6: het veranderen van mentale modellen bij jezelf

Het proces van het veranderen van eigen mentale modellen. Door het invullen van de Aanname Dialoog worden de mentale modellen duidelijker. Het is interessant te onderzoeken wat er gebeurt als de aannames een voor een ter discussie worden gesteld en vervangen door een alternatief of het tegendeel. Het aantal oplossingen stijgt naarmate  de aannames kunnen veranderen.

Tot slot zullen de deelnemers worden gevraagd een eigen actieprogramma voor de nabije toekomst te maken. Hier wordt ingezet om het niet te laten bij een leuke cursus, maar een eigen plan te maken om een aantal zaken, liefst met een duidelijk doel en mogelijk een vooropgezet plan, aan te pakken. De doelen worden uitgewisseld om elkaar te voorzien van bruikbare toepassingsmogelijkheden.